Wyniki ankiety NBP za III kwartał 2021 roku – sytuacja na rynku kredytowym dla gospodarstw domowych
Wyniki ankiety przeprowadzonej przez NBP wskazują na łagodzenie, bądź utrzymanie dotychczasowej polityki kredytowej w sektorze kredytów konsumpcyjnych. Natomiast w sektorze kredytów mieszkaniowych wskazują na zaostrzenie polityki kredytowej w III kwartale 2021 roku. Również wykazują wzrost popytu na kredyt dla gospodarstw domowych. Czynnikiem wpływającymi na zmianę kryteriów udzielania kredytów oraz wzrost popytu, była poprawa sytuacji gospodarczej w kraju. Oczekiwania w IV kwartale 2021 roku dotyczące kredytów mieszkaniowych prognozują zaostrzenie kryteriów udzielania kredytów oraz spadek popytu na kredyt. Natomiast te związane z kredytem konsumpcyjnym będą złagodzone w przypadku polityki kredytowej oraz wzrośnie popyt na kredyt.
Wyniki ankiety kwartalnej
W dniu 2 listopada 2021 roku Narodowy Bank Polski (NBP) opublikował wyniki kwartalnej ankiety. Przeprowadzono ją na temat panującej sytuacji na rynku kredytowym w III kwartale 2021 roku. Opublikowana informacja pt. “Sytuacji na rynku kredytowym – wyniki ankiety do przewodniczących komitetów kredytowych” zawiera dane dotyczące kredytów mieszkaniowych, konsumpcyjnych, a także dla przedsiębiorców. Omówiono w ankiecie kwestie zmiany w polityce kredytowej banków i popycie na kredyty w III kwartale 2021 roku. Znajdują się tutaj także przewidywania banków na IV kwartał 2021 roku. Ankietę przeprowadzono na początku października 2021 roku, wśród 23 banków o łącznym udziale w rynku kredytowym wynoszącym 88%.
Kredyty mieszkaniowe
W III kwartale większość banków zaostrzyła kryteria udzielania kredytów mieszkaniowych (-28% netto). Wyniki jednak były zróżnicowane, ponieważ 41% banków zaostrzyło kryteria, natomiast 13% je złagosiło. Zmieniono także kryteria udzielania kredytów. Banki, przede wszystkim, skróciły maksymalny okres kredytowania (- 30% netto) i podniosły marżę kredytową (-17% netto). Dodatkowo dwa banki również obniżyły jednocześnie wymagania co do udziału własnego kredytobiorcy w inwestycji (12%).
Czynnikami, które wpłynęły na zaostrzenie polityki kredytowania były dwa powody, które nie były objęte ankieta. Banki wymieniły tutaj wdrożenie wymogów znowelizowanej Rekomendacji S, w tym skrócenie maksymalnego okresu, dla którego badana jest zdolność kredytowa kredytobiorcy (-35%). Podały tutaj także decyzje NBP w zakresie polityki pieniężnej (-12%). Dodatkowo do złagodzenia polityki kredytowej banków przyczyniły się głównie: przewidywania poprawy sytuacji gospodarczej (22%), wzrost konkurencji ze strony innych banków (22%) i innych banków hipotecznych (12%) oraz prognozy sytuacji na rynku mieszkaniowym (16%). Dodatkowo, niektóre banki podały, że złagodziły kryteria udzielania kredytów mieszkaniowych pod wpływem słabnącego na nie popytu (6%).
Banki także zaobserwowały wzrost popytu na kredyty mieszkaniowe (15%). Jednak opinie banków, w tym przypadku, były także zróżnicowane, ponieważ 52% banków zanotowały wzrost popytu, a 37% spadek. Na wzrost popytu przyczyniło się kilka powodów. Wymieniono tutaj m.in. prognozy odnośnie do sytuacji na rynku mieszkaniowym (37%) oraz poprawa sytuacji ekonomicznej gospodarstw domowych (24%). Za inne czynniki banki wskazały: historycznie niskie stopy procentowe, wzrost inflacji, inwestowanie w nieruchomości uznawane za stabilne i pozbawione ryzyka utraty wartości oraz dynamiczny wzrost cen nieruchomości, szczególnie na rynku pierwotnym (3%). Natomiast czynnikami przyczyniającymi się do obniżenia popytu na kredyt wymieniły: wykorzystania innych źródeł finansowania (średnio -18%), w tym kredytów z innych banków (-21%), oszczędności gospodarstw domowych (-21%) i innych źródeł finansowania (-11%).
Kredyty konsumpcyjne
W III kwartale, większość banków złagodziła politykę kredytową dotyczącą kredytów konsumpcyjnych (30% netto). Zostały również złagodzone inne warunki udzielania kredytów przez banki. Podano, że m.in. zwiększyły maksymalną kwotę (23% netto) i wydłużyły okres kredytowania (12% netto). Natomiast pojedyncze banki obniżyły marżę kredytową (5% netto).
Na złagodzenie polityki kredytowania przyczyniła się przede wszystkim: prognoz sytuacji gospodarczej w kraju (24%) oraz wzrost presji konkurencyjnej ze strony innych banków (30%) i niebankowych instytucji finansowych (13%). Niektóre banki wybrały również inne czynniki. Wymienili tutaj spadek popytu na kredyty konsumpcyjne (12%) i obniżenie udziału kredytów zagrożonych w portfelu kredytów konsumpcyjnych (11%). Dodatkowo banki, wybrały także, m.in. przegląd i racjonalizację reguł decyzyjnych dla wyselekcjonowanych grup klientów oraz optymalizację oferty kredytowej (10%).
Banki zaobserwowały w III kwartale, że nadal jest wzrost popytu na kredyty konsumpcyjne (38%), który zaobserwowano już na początku roku. Czynnikami, które w największym stopniu wpłynęły na wzrost popytu na kredyt były, m.in. złagodzenie warunków (24%) i kryteriów udzielania kredytów konsumpcyjnych (11%). Natomiast za inne czynniki banki podały także: poprawę sytuacji ekonomicznej gospodarstw domowych (15%) oraz wzrost zapotrzebowania na finansowanie zakupu dóbr trwałego użytku (14%). Banki wymieniały dodatkowo ograniczenie wpływu pandemii COVID-19 (5%).
Oczekiwania na IV kwartał 2021 roku
Oczekiwania banków na IV kwartał 2021 roku, dotyczące kredytów mieszkaniowych, prognozują zaostrzenie kryteriów udzielania kredytów mieszkaniowych (-18% netto). Dodatkowo podają, że prognozowany jest spadek popytu na kredyty (- 20% netto).
Oczekiwania dotyczące kredytów konsumpcyjnych w IV kwartale dotyczą utrzymania optymistycznych perspektyw. Banki zamierzają kontynuować łagodzenie kryteriów polityki kredytowej (11% netto), a także prognozują dalszy wzrost popytu na kredyty konsumpcyjne (48% netto).
Wyniki ankiety dla gospodarstw domowych, na temat sytuacji gospodarczej w II kwartale 2021 roku, można znaleźć tutaj.